وقتی نظام سلامت دچار «پیری سازمانی» می‌شود ! (قسمت اول)

«استفان كاوی» از صاحب ‎نظران علم مديريت مي‎گويد : كليد درک رفتار سازمان‌ها اين نيست كه رفتار سازمانی را مطالعه كنيم بلكه بايد طبيعت انسان را مطالعه و درک كنيم. زيرا زمانی كه عناصر اصولی و اساسی طبيعت انسان را درک می‌كنيد كليدی در اختيارتان گذاشته می‌شود تا توانمندی‌های بالقوه سازمان‌ها و آسيب‌های شايع آن‌ها را بشناسيد. به همين دليل است كه الگوی انسان كامل كه با تمامی ابعادش از فيزيولوژيک گرفته تا رفتاری به نمايش گذاشته می‌شود برای درک سازمان‌ها و تغييراتشان اهميت فراوانی دارد.
بر همين اساس وقتی از پديده‌ه‎ای تحت عنوان «پیری سازمان‌ها» صحبت می‌شود ، بالطبع تعريف اين پديده نبايد چندان تفاوتی با تعريف پديده پيری در انسان‌‎ها داشته باشد و همين گونه هم هست. چون بر اساس علم مديريت ، آنچه باعث پیر شدن سازمان‌ها می‌شود ، عادت كردن به توفيقات روزمره و روش‌های جاری مرسوم برای كسب آن توفيقات است. در نتيجه وقتی شرايط تازه‌ای يا بحرانی به وجود می‌آيد ، آن عادت‌ها قوی‌تر از آنی هستند كه به راحتی از سر باز شوند و سازمان برای مقابله با شرايط تازه و در اختيار گرفتن روش‌های نوين بيش از حد سنگين و فرتوت می‌شود.
جالب اينجاست كه در عرصه علوم انسانی و خويشتن‌شناسی هم ، ارسطو فيلسوف معروف تعريف نغزی از انسان دارد كه می‌گويد : «ما همانيم كه مدام به آن می‌‎پردازيم. پس تعالی ما نه در اعمال ما ، كه در عادت‌های ماست» و بعد در ادامه نتيجه می‌گيرد كه مجموعه اين عادت‌ها در نهايت فرهنگ يک ملت را تشكيل می‌دهد. پس مي‎توان به راحتی دريافت كه اگر می‌خواهيم در محيط پيرامون خود ـ از خانواده گرفته تا سازمانی كه در آن فعاليت می‌‎کنيم ـ تغييرات و بهبودهايی ايجاد كنيم و يا با پديده‌هايی همچون پیری سازمان مبارزه كنيم ، اول بايد خودمان الگوی تغييراتی باشيم كه قصد ايجاد كردنش را داريم و شايد اولين گام‌ها در اين راه نگرشی دوباره به خود و مشكلاتمان باشد تا بتوانيم بازشناسی دقيقی از خودمان به عنوان كاركنان يک سازمان و عادات و رفتارهايی كه منجر به شكل‌گيری يک سازمان پیر شده است به عمل آوريم.